فهرست مشار
نویسنده: محمد جواد رضایی چاپ پست الکترونیکی- منتشرشده در مقاله‌ها
- خواندن 6908 بازدید
امروزه اگر دانشجویی بخواهد بداند در زبان فارسی چه آثاری منتشر شده است، آن هم از آغاز تاریخ چاپ تا سال ۱۳۵۰ شمسی، هیچ منبعی جز کتاب مشار وجود ندارد؛ کتابی با نام فهرست کتاب‌های چاپی فارسی در پنج مجلد که به ترتیب حروف الفبا، آثار منتشرهٔ فارسی را در بیش از ۵۲هزار مدخل به دست داده است. این کار سترگی است که مشار مردانه و یک تنه آن را انجام داد و این میراث عظیم را برای ما برجای گذاشت.
وی در سال ۱۳۲۵ به تقاضای خود، پس از بیست و یک سال خدمت، بازنشسته شد و به امور کشاورزی پرداخت. بعد از این سال، کار تدوین فهرست را به طور جدّی شروع کرد. امری که بسیار مورد علاقه‌اش بود و از سال‌ها پیش مقدماتش را فراهم کرده بود. مشار با وجود بیماری که داشت و از بیماری لرز شبانه که مدت دو سال گریبان‌گیر وی بود رنج می‌برد، همچنان مشغول کار بود و به قول خودش با جان کندن به کار اشتغال داشت.
خانبابا مشار نویسنده و کتاب‌شناس بزرگ ایرانی، با خلق اثر ارزندهٔ فهرست کتاب‌های چاپی فارسی، که از آن به کتاب‌شناسی ملّی ایران تعبیر شده است، خدمت بزرگی به جامعهٔ علمی و دانش‌دوستان این سرزمین نمود. وی با تلاش طاقت‌فرسا و اهتمام فراوان، این امر خطیر را طی سی سال و با گذراندن اوقات خود در کتاب‌خانه‌ها و کتاب فروشی‌های شهرهای مختلف به ثمر رساند و یادگاری ارزشمند و درخور تقدیر از خود بر جای گذاشت. خانبابا مشار پس از قریب شصت سال تلاش پی‌گیر در تدوین بزرگ‌ترین کتاب‌شناسی آثار چاپی فارسی، پس از سه سال تحمّل بیماری در ۲۹ شهریور ۱۳۵۹ در سن هشتاد سالگی در گذشت.
اندیشهٔ فهرست‌نویسی از همان ابتدا در میان دانشمندان اسلامی رایج بوده است و چیزی نیست که از غرب آمده باشد. کتاب‌هایی مانند: «الفهرست» ابن ندیم، «کشف الظنون» حاجی خلیفه، «فهرست طوسی»، «کشف الحجب» و «الاستار» و «مفتاح السعاده» از نمونه‌های آن است. فهرست مشار فهرستی نسبتا جامع است که هشتاد درصد کتاب‌های فارسی، یعنی حدود چهارده هزار کتاب چاپی فارسی، را دربر می‌گیرد. این نوع فهرست‌نویسی که دربر دارنده نام جمیع این کتاب‌هاست تا کنون بی‌نظیر بوده است. این فهرست توسط کتابخانه‌ٔ مجلس شوراي اسلامي به صورت ناقص به‌روزرسانی می‌شود.
متاسفانه بانک اطلاعاتی مشخصی وجود ندارد که کتاب‌هایی که به نحوی مرتبط با ارسنجان چاپ شده در آن گردآوری شده باشد. این مشکل در خصوص کتاب‌های خطّی و چاپ‌نشده حادتر است. برای مثال از کتاب‌های متعدد چاپ شدهٔ آقای علی‌اکبر کلانتری ارسنجانی تنها یک مورد در فهرست مشار است و یا کتاب‌های معرفی شده در سایت مانند کتب آقایان اله‌یار خادمیان (به جز یک مورد)، سید حسن حسینی و محمدحسین ابراهیمی و خوشدل در فهرست مشار وجود ندارد و یا کامل نیست و اگر هم باشد بر اساس واژهٔ ارسنجان و ارسنجانی یافت نمی‌شود.
جدول زیر نام کتاب‌هایی است که با موضوع کلید واژهٔ ارسنجان و ارسنجانی از فهرست مشار استخراج شده است. امید است این فهرست توسط اعضا تکمیل گردد. هر گونه کتاب (خطّی یا چاپی)، پایان‌نامه‌ها، مقالات و... که نویسنده، موضوع، متن و... آن به ارسنجان مرتبط باشد می‌تواند در این بانک اطلاعاتی قرار گیرد.
توضیحات:
- جستجوی اوّل بر اساس کلمهٔ «ارسنجان» (۱۰ مورد) و جستجوی دوّم بر اساس کلمهٔ «ارسنجانی» (۷۰ مورد) است.
- چنان‌چه در فهرست اصلی مشار روی هر ردیف کلیک شود، توضیح آن نسخه نیز نوشته می‌شود به عنوان مثال در توضیح اصول دین چنین نگاشته است:
نام کتاب و پدید آور: اصول الدین (رساله در...) / نویسنده: میرزا ابوالقاسم بن حسن گیلانی قمی، مشهور به میرزای قمی (د. ۱۲۳۱) ;گرداورنده: به سعی و اهتمام حاج محمدحسن تاجر بوشهری شیراز; ۱۳۴۷ق. مطبع اسلامی مشخصات ظاهری ۲۴۸ص زبان اصلی: عربی کاتب: آقا محمدعلی بن احمد ارسنجان ]ارسنجانی [ نوع چاپ: سنگی قطع کتاب: رقعی منبع خبر محدث ارموی ۲/ ۷۱۷۶ تاریخ ۲۰۱۱-۰۴-۲۴
و یا در توضیح اسرار العقائد (ج۱) چنین نوشته شده است:
اسرار العقائد (ج۱) / نویسنده: سید ابوطالب بن محمدهاشم حسینی شیرازی (حدود ۱۳۴۵) ;گرداورنده: به مباشرت پرینتر شیخ میران پرسمن مطبع مظفری، به سعی و اهتمام آقا میرزا ابراهیم و آقا میرزا محمدکریم فرزندان آقا میرزا علی نقی تاجر شیرازی ; مصحح: به تصحیح آقا میرزا عبدالحسین خان صاحب طهرانی; به درخواست: آقا
میرزا ابوطالب شیرازی (مولف )مشخصات نشربمبئی; ۱۳۳۱ق. مطبع مظفری (استینم پریس) نام دیگر کتاب: رد بابیه مشخصات ظاهری 1۴+۷۴۲+۸ ص.
زبان اصلی: فارسی کاتب:}محمدحسن بن حاجی مولی علی عسگر ارسنجانی شیرازی محدث ارموی ۱/ ۴۶۲۸ تاریخ ۱۳۹۱-۰۴-۱۰
چنان‌چه مایلید در مورد کتاب‌های زیر اطلاعات بیشتری داشته باشید و یا این که از فهرست مشار استفاده کنید، به آدرس زیر مراجعه فرمایید:
برای نمایش نتایج جستجو برای واژه‌های «ارسنجان» و «ارسنجانی» بر روی پیوند‌های زیر کلیک کنید. نتایج جستجو در پنجره‌ای در همین صفحه نمایش داده خواهد شد. برای بستن پنجره از نشان X در گوشه پایین سمت راست پنجره استفاده کنید.
افرادی که در این گفتگو هستند
دیدگاه‌های شما (1)
-
دست جناب آقای رضایی درد نکند این مطلب شما نیز چون دیگر مطالبتون جذاب وخواندنی است مشخص است که نگاه تیز بین شما در حوزه های فرهنگی به خوبی آثار نویسندگان ارسنجانی را رصد می کند آفرین بر نگاهتان البته آنجا که مرقوم فرموده اید آثار بعضی از نویسندگان ارسنجانی در فهرست مشار نیست بنده هم تعجب کردم اما علت آنرا نتوانستم به دست آورم شاید با توجه به شناسنامه هرکتاب که از سوی وزارت ارشاد صادر شده فهرست های مذکور تنظیم نشده باشد مطمئنا اگر آثار منتشر شده را از وزارت ارشاد بخواهند این مهم اتفاق خواهد افتاد سلامت باشید وسرفراز
0 پسندیدم
دیدگاه خود را درباره این نوشته با دیگران در میان بگذارید:
یا اگر در سایت عضو نیستید، می‌توانید به عنوان میهمان دیدگاه خود را بفرستید: