A+ A A-

بشاگرد سرزمين كپرنشينان

نویسنده:  چاپ پست الکترونیکی
اکبر اسکندری
اکبر اسکندری

در ۲۴ بهمن ۱۳۸۸ با همسرم نسرين و دخترم مريم به بشاگرد سفر كرديم.مسلما عده اي زياد نام بشاگرد را شنيده اند اما كساني كه به آن منطقه كوهستاني سفر كرده اند اندك مي باشند. رشته كوه هاي بشاگرد در استان هاي هرمزگان، كرمان، سيستان و بلوچستان واقع شده است. بزرگ ترين و نزديكترين شهرستان به بشاگرد ميناب است وشهرهاي ديگر نزديك به آن قلعه گنج، منوجان و بندر جاسك هستند. 



بلندترين قله شاخه شمالي، جنوبي آن كوه مهره با ارتفاع ۲۰۴۶ متر و شاخه غربي، شرقي آن كوه يونيكن با ارتفاع ۲۱۸۵ متر ارتفاع دارد اين قله در نزديكي گهركوه، رن و راين قلعه قرار دارد كه فاصله ي آن تا گوهران (انگهران) حدود ۱۰۰ كيلومتر و تا ميناب ۲۶۰ كيلومتر مي باشد. اين منطقه آغاز راهش از سه راهي بندر جاسك، ميناب به سوي سندرك است. فاصله ي ميناب تا سندرك ۶۰ كيلومتر است كه جاده اي آسفالته از ميان جنگلي نسبتا سرسبز كه بيشتر درختان آن درخت ابريشم است، عبور مي كند و گله هاي شتر در اين جنگل به چشم مي خورند. آبادي كريان و گرو وسرمازغ را كه طي كرديم به سندرك رسيديم كه به مركز بخش تبديل شده است. تابلويي در سندرك نصب شده كه فاصله آنجا تا بندر جاسك را كه ۱۱۰ كيلومتر است مسافران را راهنمايي مي كند. از سندرك به سوي تمبو و در پهن و در پهن حركت كرديم. آنجا زندگي كپر نشيني است اما در كنار كپرها خانه هايي نيز ساخته شده است.
رودخانه هاي فراواني در منطقه كوهستاني بشاگرد وجود دارد كه تا نيمه فصل بهار آب در آنهاجاري است. بعضي از اين رودخانه ها همچون رودخانه هاي سنگون، داوري، در پهن، گز و جگين دائمي است. گفتند: چهار فصل سال در بشاگرد بارندگي مي شود. به علت بارندگي هاي شديد، در گذشته، اين منطقه و عدم كشش پل هاي جاده ميناب به جاسك، گاهي چندين روز اين جاده بسته مي شد. در زمستان ۱۳۶۶ حقير شاهد جريان اين بارندگي و بسته شدن راه بوده ام.
« جمعيت منطقه بشاگرد در سال ۱۳۵۵ برابر با ۲۶۷۸۷ نفر بوده است كه جمعاً در چهار دهستان اين منطقه اسكان داشته اند. در اين سال ۳۸ روستا خالي از سكنه مشاهده شده است و همچنين متوسط جمعيت روستاهاي داراي سكنه ۵۲ نفر بوده است. جمعيت محاسبه شده در روستاهاي نمونه گيري شده برابر با ۱۳۰۷۰ نفر و ميانگين تعداد خانوار براي روستاها برابر با ۸/۵ خانوار است»۱.
«در آمد هر خانه معمولاً چند راس بز و بزغاله و چند اصله درخت خرماست . از شغل های رایج در بشاگرد حصیر بافی است . «در یک خانواده ای که شغل حصیر بافی را برگزیده اند ماهانه معمولا دو عدد حصیر بافته می شود که هر عدد را ۲۵۰۰ ریال می فروشند بنابراین درآمد ماهیانه یک خانواده حصیر باف متوسط ۵۰۰۰ ریال است.»۱ به داوری رسیدیم . برادر و خواهری در آب چشمه ای مشغول شستن قالیچه و گلیم بودند بعد از سلام از آنها پرسیدیم غذای شما در این منطقه چیست؟ فوراً جواب دادند عدس و لوبیا . این جوان دانش آموز کلاس سوم دبیرستان بود که در روستای بلبل آباد که در سی و پنج کیلومتری داوری قرار دارد درس می خواند. «از نظر اقتصادی این منطقه را می توان از فقیرترین نقاط کشور به حساب آورد . چرا که از خط فقر فاصله زیادی ندارد و فقر و محرومیت در تمام ابعاد زندگی آنان به خوبی قابل مشاهده است. غذای عمومی مردم بشاگرد نان و کشک و عدس جوشانده و نوعی باقلای محلی است . گوشت در رژیم غذایی این منطقه جایی ندارد.»۱ 
به جک دان رسیدیم و از آن جا به سوی سردشت که چندی است مرکز شهرستان بشاگرد شده رفتیم فاصله سردشت تا میناب حدوداً ۱۶۰ کیلومتر است . غیر از ساختمان فرمانداری و چند ساختمان دولتی دیگر و تعدادی خانه چیز دیگری جلوه گر نیست . ان شاء الله که در آینده شاهد پیشرفت این شهرستان و رونق اقتصادی آن جا باشیم. از سردشت به سوی انگوران یا انگهران که این روزها گوهران نامیده می شود رفتیم قبل از اینکه سردشت مرکز شهرستان بشاگرد شود انگوران مرکز بشاگرد بوده که هنوز هم از سردشت آباد تر است . از نیروی انتظامی انگهران یا گوهران راه شهر قلعه گنج را خواستار شدیم . ماموران انتظامی هر چه خواستند از این سفر ما را منصرف کنند نپذیرفتیم. جاده به اندازه ای خراب و سنگلاخی بود که فقط ساعتی ده کیلومتر می شد رانندگی کرد. چند آبادی دیگر را که همه کپر نشین بودند پشت سر نهادیم تا به دهکده ای به نام ایرر که آنجا مدرسه راهنمایی داشت رسیدیم . « ۸۱% درصد کلاسهای درس در این منطقه در ابتدا در کپر ها تشکیل شده است . قبل از فعالیت کمیته امداد امام ، هیچ گونه خانه مسکونی که از خشت و گل و آجر ساخته شده باشد در این منطقه مشاهده نشده است وهمه خانه های مسکونی از کپر بوده است »

Anjoman Arsanjan 150221 02

راه ایرر به کرمستان را ادامه دادیم . چشمت روز بد نبیند از خرابی بین کرمستان و پوستمن و از میان آب چشمه ها به هر مشقت و سختی بود گذشتیم به دهکده خانه نشین و کپر نشین پوستمن رسیدیم . دهکده ای بن بست بود و راه به جایی نداشت از پیرمردی خواستیم تا راه را به ما نشان دهد حرفش را به درستی نفهیمدیم . جوانی از دور صدا زد آقا من آمدم راه را اشتباه رفته بودیم. نیم ساعت بعد از ظهر بود . احمد زراعت با مهربانی جمله ای گفت : هر چند هیچ نداریم، ظهراست بفرمائید ناهار بخورید . دوباره این راه بی راهه را برگشتیم تا به ایرر رسیدیم. عباس محبی مدیر مدرسه راهنمایی آنجا با موتور سیکلت جلو افتاد و راهی که به سوی قلعه گنج می رفت به ما نشان داد . بعد از ایرر به سرهور، چاه زر، چاه دادخدا، شاه تک، سولان و هنگام اذان مغرب به قلعه گنج واقع در استان کرمان رسیدیم. ذکر این نکته ضروری است که تمام روستاهای کپر نشین از نعمت روشنایی و بیشتر این مکانها از جاده آسفالته بی بهره نیستند . گردشگران و علاقمندان به ایرانگردی می توانند این مسیر ۳۰۰ کیلومتری را حدود نه ساعت طی کنند.
«بشاگرد منطقه ای است که در ناحیه جنوب شرقی ایران قرار گرفته است. اگر چه در این منطقه بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است اما باید توجه داشت که بشاگرد قبلا نیز مورد مطالعه جغرافی دانان به ویژه اروپاییان قرار گرفته که ازجمله آن در کتاب جغرافیای گابریل به موضوع پرداخته شده است.»

 

پی نوشت ها:

۱- فعالیت های محرومیت زدایی کمیته امداد امام خمینی (ره) در منطقه بشاگرد جلد دوم چاپ ۱۳۷۵

 

دیدگاه خود را درباره این نوشته با دیگران در میان بگذارید:

یا اگر در سایت عضو نیستید، می‌توانید به عنوان میهمان دیدگاه خود را بفرستید:

0
دیدگاه شما پس از تایید مدیر سایت نمایش داده خواهد شد.
  • با دورد به خانواده مارکوپلو ارسنجان ایران از نظر تنوع گونهای گیاهی علی الخوصوص گیاهان داروئی یکی از کشورهای ویزه جهان است وبلوچستان یکی از استانهای ویزه ایران می باشد چه بسا تنها گونه گیاهی جهان در ایران رویش یابد ان هم منحصرا در بلوچستان درخت غالب بشاگرد ابریشم نیست ابریشم ایرانی یا شب خسب بومی جنگلهای هیرکانی شمال ایران است درخت غالب بشاگرد درخت کهور میباشد بشاگرد اخریرن نقطه وداع برده داری در ایران بوده است ایرانیان به سه صفت مفتخرند بت پرست نبودند برده فروشی نکردند زنان وکودکان رابه اسیری نگرفتند گویش محلی بشاگرد ملکی و مارزی است گویش مارزی یکی از گویشهای بسیار قدیمی است

  • با عرض سلام خدمت استاد گرامی
    افراد زیادی شبیه به شما وجود دارند که دوست دارند همه نقاط ایران را ببینند.شاید شما که تجربه کافی در این زمینه را دارید بهتر باشد جلسه مجازی ترتیب دهید تا در مورد گردشگری در ارسنجان و راه های جذب گردشگری در ارسنجان بحث شود.با تشکر

  • مهمان - شیما رحیمی

    متاسفانه در استان کرمان خصوصا جنوب وشهرستانهای نامبرده محرومیت وبدتر از ان فقر فرهنگی بیداد می کند با اینکه هرساله از طرف دانشگاه ما(شهید باهنر کرمان )در اینجا اردو جهادی برگزار میشود توجه مسولین از این ناحیه از کشور سلب شده کافیه پای صحبت یکی از این کپر نشین ها بشینی اون موقع با خودت میگی ایا واقعا اونها هم در ایران زندگی میکنند ومسولین انقدر غافلند

  • درود و سپاس و آفرین به همت شما و همسر و دختر خانمتان
    همه می دانیم که با گذشت سی و شش سال از انقلاب اسلامی و بالغ بر یک قرن دسترسی به منابع نفت و انرژی و وجود سایر نعمت های سطحی و زیر سطحی در این خاک گهرخیز و موقعیت ممتاز ژئو پلتیکی(جغرافیای سیاسی) و وابستگی و نیاز کشورها به نفت و گاز و جاذبه های توریستی و دهها مزیت دیگر، فقر و محرومیت در جلوه های مختلف در شهر و روستا و نقاط دور و نزدیک زیبنده تاریخ و تمدن کهن ایرانی _ اسلامی امان نیست و آرزو می کنیم با گذر از رویکرد شعارگونه به محرومیت زدائی و محو فقر و فساد و توسعه نایافتگی عملی و کاملتر دست یابیم(ان شاالله).